Батмөнх Даян хаан

Батмөнх Даян хаан (1464-1543) нь Монголын хаан бөгөөд нэг хэсэг тархай бутархай байсан монголчуудыг дахин нэгтгэж чадсан билээ.

Түүх

Баянмөнх жононгийн хүү тэрээр 5 настайдаа өнчирч хоцорсон байна. Мандуул хаан 1467 онд нас барахад Мандухай сэцэн хатан алтан ургийн цорын ганц залгамжлагч болох түүнийг өсгөж, 19 хүрэхэд нь гэрлэсэн байна. Түүний хаанчлалын эхний жилүүдэд Мандухай сэцэн хатан гол үүргийг гүйцэтгэжээ.

Батмөнх хүү Улусболдоо баруун гурван түмний захирагчаар томилж явуулахад нь Харчины Ибрай тайш барьж алсан байна. Үүнд хилэгнэсэн Батмөнх баруун гурван түмнийг дайлаар мордож, Ибрайг ялжээ.

Батмөнх Мин улстай сайн харилцааг хадгалах замаар дотоод асуудлуудаа шийдэх бодлого баримталж байв. Тэрээр чөлөөт худалдааны гэрээ хийх элч илгээсэн ч Мингийн хаан элчийг нь алсан тул цэрэг хөдөлгөж байсан аж.

Хэдэн жилийн дараа баруун түмнийг нэгтгэж чадсанаар Даян хаан цолд өргөмжлөгдсөн байна. Монголын эх сурвалжуудад түүний хаанчлалын жилүүдэд Монголд энх амгалан байдал тогтсон гэдэг.

Тэр өөрийн 7 хүүдээ албатууд хуваарилж олгосон нь Халх 7 хошууны эхлэл болжээ.

Тэр Монголыг дахин зохион байгуулалтад оруулж зургаан түмэн болгожээ.

Зүүн түмэн: Халх, Цахар, Урианхай

Баруун түмэн: Ордос, Түмэд, Юншээбүү

Бусад: Онгиуд, Өөлд, Асуд, Харчин

Түмэдийн Алтан хан нь түүний ач хүү болно.

Батмөнх Даян хаан
Монголын хаан
Хаанчлал	1470–1517
Бүтэн нэр	Батмөнх
Төрсөн	1464
Нас барсан	1517
Дараагийн хаан	Барсболд Сайн Алаг хаан
Их хатан	Мандухай сэцэн хатан
Бага Хатад	Хүсэй Жимсгэнэ
Хааны удам	Улусболд Төрболд Барсболд Сайн Алаг хаан Бодь Алаг хаан Гэрболд Очирболд Арболд Гэрсэнз
Хааны овог	Боржигин
Улсын нэр	Монгол Улс
Эцэг	Баянмөнх жонон
Эх	Шихэр Тайху хатан